پداگوژی بازی‌محور | قسمت پنجم | ابزارهای آموزشی
ماریا مونته‌سوری:«محیط، آموزگار خاموش است.»
در قسمت‌های پیشین با تعریف پداگوژی، انواع مربی، ۵ روش یادگیری، هرم یادگیری بلوم، انواع بازی‌ها و فضاها آشنا شدیم. در این بخش درباره‌ی ماهیت ابزارهای آموزشی و انواع آن توضیح می‌دهیم.
ابزار آموزشی چیست؟
در دنیای امروز ابزارهای آموزشی برای شکل‌گیری تجربه‌ها، نقش کلیدی دارند. اما ابزارهای آموزشی فقط کارت‌های یادگیری، نخ و طناب و… نیستند، هر آنچه بتواند یادگیری را تقویت کند «ابزار آموزشی» است. صدای شما، لبخند شما، نوع برخورد، نوع لباس، دیوارهای کلاس و…
در محیط‌های آموزشی، همه‌چیز ابزار آموزشی است. بنابراین لازم است به‌درستی انتخاب شوند. زیرا این ابزارها علاوه بر اینکه بر یادگیری تاثیر دارند، تجربه‌ای را در ذهن کودک می‌سازد. آنچه تعیین می‌کند که این تجربه: ماندگار باشد یا نباشد،
لذتبخش باشد یا نباشد،
یادگیری عمیق باشد یا نباشد،
همه‌ی اینها به ابزار یادگیری بستگی دارد. بازی‌ها، داستان‌ها، ابزارهای دیجیتال، بدن خود کودک، دستان کودک، محیط اطراف و… همگی ابزار آموزشی هستند.
انواع ابزارهای آموزشی:
۱- ابزارهای فیزیکی
۲- ابزارهای غیرفیزیکی
۱- ابزارهای فیزیکی:
ماریا مونته سوری:« اجازه دهید کودکان با دستانشان فکر کنند و با چشمانشان بیاموزند.»
ابزارهای فیزیکی: ابزارهایی هستند که کودک می‌تواند لمس کند، جابجا کند و با آنها تعامل داشته باشد. پازل‌ها، لگوها، مکعب‌ها، بازی‌های فکری، خمیر بازی، شن، آب، قیچی، سازهای موسیقی، اشیایی برای تقویت بویایی و چشایی، ربات آموزشی، تخته هوشمند، سنگ‌ها، برگ‌ها و عناصر محیط آموزشی.
- انواع ابزارهای فیزیکی:
۱- ابزارهای آموزشی
۲- ابزارهای حسی: مواد دست ورزی
۳- ابزارهای فناورانه
۴- عناصر محیط‌های آموزشی
۲- ابزارهای غیرفیزیکی
ابزارهای غیرفیزیکی این امکان را فراهم می‌آورند که فعالیت‌های هدفمند در هر شرایطی قابل اجرا باشند. این ابزارها تفکر خلاق و انتزاعی کودکان را تقویت می‌کنند. این ابزارها با اینکه ملموس نیستند اما قادرند عمیق‌ترین تجربه‌ها را شکل دهند مانند: تخیل و احساس.
جان دیویی:«یادگیری زمانی اتفاق می‌افتد که احساس و تخیل کودک درگیر شود.»
- انواع ابزارهای غیرفیزیکی:
۱- قصه پردازی
۲- بازی‌های ذهنی و نمایشی
۳- موسیقی و ریتم
۴- تفکر انتقادی
۱- قصه پردازی:
تحریک تخیل
تقویت مهارت‌های کلامی
تقویت درک مفاهیم انتزاعی
۲- بازی‌های ذهنی و نمایشی
تأتر
شبیه‌سازی موقعیت: اینجا یه پلی هست، رد می‌شیم. دست همدیگه رو بگیرین. اینجا ماهی‌ها هستن. می‌خواهیم ماهی بگیریم.
۳- موسیقی و ریتم:
با وجود انجام بازی‌های ریتمیک بصورت عمومی اما هنوز این بازی‌ها با مفاهیم آموزشی پیوند ندارند یعنی درس دادن علوم با بازی‌های ریتمیک و…
۴- تفکر انتقادی: ایجاد چالش‌های فکری و بحث‌های گروهی
۵- احساس و تجربه‌های عاطفی: همدلی، مسئولیت‌پذیری، تعامل اجتماعی.
ما نمی‌توانیم تنها با گفتن و توضیح دادن یادگیری عمیق داشته باشیم. کودکان هنگامی یاد می‌گیرند که بتوانند تجربه کنند، لمس کنند، احساس کنند و تعامل داشته باشند. اگر می‌خواهیم آموزش موثرتر باشد لازم است ابزارهای مناسب را در اختیار کودکان بگذاریم.
ژان پیاژه:«دانش چیزی نیست که بتوانیم به کسی انتقال دهیم بلکه چیزی است که باید درک شود.»
بنابراین دانش انتقال دادنی نیست بلکه درک شدنی است. ما از ابزارهای آموزشی استفاده می‌کنیم تا:
یادگیری جان بگیرد و عمیق باشد. یعنی موقعیتی ایجاد کنیم تا کودک کنجکاو شود. سپس کشف کند و ارتباط بگیرد. سپس‌تر یادگیری برایش معنادار شود.
سقراط می‌گوید:«آموزش نباید پر کردن یک ظرف باشد، بلکه باید مانند روشن کردن یک شعله باشد.»
تمرین: خودتان را با کلمات و عبارت‌ها توصیف کنید و بنویسید. به صورتی که دیگران بدون دیدن شما بتوانند به ویژگی‌های:جسمانی، ذهنی و اخلاقی شما پی ببرند. این تمرین برای تقویت «زبان انتقالی» مفید است.
دیدگاهتان را بنویسید